Việt Nam sẽ trở thành quốc gia công nghệ bằng nền tảng mở

Làm chủ công nghệ số dựa trên nền tảng mở

Để thúc đẩy Chương trình Chuyển đổi số quốc gia, ngày 18/11/2020, Bộ TT&TT đã tổ chức Diễn đàn Công nghệ mở (Vietnam Open Summit) với chủ đề "Thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia".

Chia sẻ tại Diễn đàn, Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, CNTT, công nghệ số đã, đang và sẽ thâm nhập vào mọi ngõ ngách của đời sống xã hội. Công nghệ số phải rẻ như không khí, và cách để đạt được điều đó là công nghệ mở. Đó không chỉ là mã nguồn mở, mà còn là kiến trúc mở, chuẩn mở, cùng với đó là văn hóa mở.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết Việt Nam đang đi theo xu hướng sử dụng công nghệ mở để xây dựng hạ tầng nền tảng quốc gia. Ảnh: Trọng Đạt

Niềm tin số sẽ trở thành yếu tố quyết định cho sự thành công của chuyển đổi số. Các quốc gia chỉ có thể có niềm tin này khi sử dụng công nghệ mở. Đây là cách để các quốc gia có thể làm chủ công nghệ mà mình sử dụng. 

Nhiều quốc gia đã tuyên bố chỉ mua công nghệ mở, nhất là khi công nghệ đó dùng để xây dựng các hạ tầng nền tảng quốc gia. Việt Nam cũng không nằm ngoài xu hướng này khi trong đại dịch Covid-19, các ứng dụng như Bluezone, CoMeet đã được mở mã nguồn hoặc phát triển trên nền nguồn mở. 

Bộ TT&TT đã ra mắt cổng quốc gia về mở dữ liệu data.gov.vn và hiện đã có trên 10.000 bộ dữ liệu. Sắp tới đây, mạng 5G Việt Nam cũng sẽ dùng chuẩn mở Open RAN. 

Các chuyên gia chia sẻ tại Diễn đàn Công nghệ mở (Vietnam Open Summit). Ảnh: Trọng Đạt

Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, sự sáng tạo toàn dân chỉ có thể xảy ra khi sử dụng công nghệ mở. Công nghệ mở sẽ khai phóng năng lực sáng tạo của mỗi cá nhân. Đó là lúc mỗi người đứng trên vai người khác để phát triển và tạo ra một mặt bằng cao hơn cho những người khác nữa. 

Việc tổ chức Diễn đàn Công nghệ mở (Vietnam Open Summit) là cam kết, chiến lược và chương trình hành động của Việt Nam về phát triển và làm chủ công nghệ số dựa trên chuẩn mở. Với định hướng này, Việt Nam sẽ phát triển thành quốc gia công nghệ, dựa trên thừa hưởng nhưng cũng đóng góp cho tri thức nhân loại.

Lựa chọn phát triển công nghệ mở, phần mềm nguồn mở và mở dữ liệu để các cá nhân, doanh nghiệp tham gia sáng tạo giá trị mới là định hướng của Việt Nam. Do vậy, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng kêu gọi các cơ quan, doanh nghiệp, cơ sở đào tạo cùng hành động để xây dựng chính sách, chiến lược và phát triển các nền tảng, cộng đồng mở. 

Chiến lược phát triển công nghệ mở Việt Nam

Hiện nay, gần 3 triệu tổ chức, doanh nghiệp từ 70 quốc gia trên thế giới đã tham gia vào cộng đồng nguồn mở GitHub. 35 trong tổng số 50 công ty top đầu thế giới đang tham hoặc cử đội tham gia vào các dự án mã nguồn mở trên diễn đàn này.

Ngoài Mỹ, Trung Quốc là nước đứng thứ 2 về ứng dụng mã nguồn mở. Tại khu vực Đông Nam Á, Việt Nam đang xếp hạng 3 và thuộc top 20 thế giới về ứng dụng mã nguồn mở, sau Singapore (thứ 17) và Malaysia (thứ 18).

Việt Nam hiện đứng thứ 20 thế giới về ứng dụng phần mềm nguồn mở.

Top 10 nước tăng trưởng nhanh nhất về phần mềm nguồn mở gồm nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ khu vực Châu Á như Hồng Kông, Singapore, Nhật Bản, Hàn Quốc,... Đối với chỉ số về tăng trưởng dự án nguồn mở năm 2019, ở khu vực chỉ có một quốc gia nằm trong top 10 là Indonesia ở vị trí thứ 4.

Việt Nam đã tiếp cận xu hướng mở khá sớm, từ những năm 2000, tuy nhiên tốc độ phát triển công nghệ mở của nước ta vẫn đi theo sau một số nước. Điều này là bởi những hạn chế về văn hóa đóng, tình trạng cát cứ dữ liệu và sự thiếu quan tâm của các tập đoàn, doanh nghiệp lớn vào mảng công nghệ này. 

Theo ông Nguyễn Trọng Đường - Phó Cục trưởng Cục Tin học hóa (Bộ TT&TT), việc phát triển các dự án nguồn mở là một xu hướng không thể đảo ngược của ngành công nghệ toàn cầu. Do đó, Việt Nam cần phải lọt vào top 10 các bảng xếp hạng về tăng trưởng phần mềm nguồn mở.

Ông Nguyễn Trọng Đường - Phó Cục trưởng Cục Tin học hóa (Bộ TT&TT) chia sẻ về định hướng phát triển công nghệ mở Việt Nam. Ảnh: Trọng Đạt

Chia sẻ về những định hướng thời gian tới, ông Đường cho rằng Việt Nam cần phát triển công nghệ mở tập trung vào 3 trụ cột gồm hệ sinh thái mở Make in Vietnam, thúc đẩy văn hoá mở, phát triển cộng đồng mở.

“Ngoài thúc đẩy giáo dục, đào tạo, nghiên cứu, phát triển cộng đồng, chúng ta cũng cần phát triển hệ sinh thái công nghệ mở Việt Nam, thúc đẩy việc thực thi chính sách, ưu tiên sử dụng các sản phẩm nền tảng số, ứng dụng chuẩn mở.”, ông Đường nói. 

Trong lĩnh vực đào tạo, nghiên cứu, cần có các dự án đề tài lớn về phần mềm nguồn mở. Việc đánh giá chất lượng đề tài nghiên cứu phải dựa trên đóng góp đối với cộng đồng quốc tế

Về phát triển hệ sinh thái công nghệ mở, các doanh nghiệp công nghệ, đặc biệt là các doanh nghiệp lớn phải làm gương, ưu tiên kinh phí R&D cho các dự án nguồn mở. Việt Nam cũng sẽ hướng tới việc thúc đẩy văn hoá mở với sự tham gia của cộng đồng các trường đại học và doanh nghiệp công nghệ. 

Tại Diễn đàn Công nghệ mở, ông Đỗ Công Anh - Phó Cục trưởng Cục Tin học hóa (Bộ TT&TT) đã tuyên bố chương trình hành động để hiện thực hóa các chiến lược này ngay trong năm 2021. 

Trọng Đạt